Arbeidsmigranten
Arbeidsmigranten, ook wel gastarbeiders genoemd, zijn migranten die tijdelijk naar een land toekomen om te werken als er een tekort is aan werkkrachten een bepaalde sector. Met tijdelijk wordt bedoeld dat iemand terug keert naar het land van herkomst. Als dit niet meer het geval is, wordt de gastarbeider een immigrant. Neem bijvoorbeeld de landbouw sector. Er is vraag naar mensen die aardappels op het land oogsten, alleen willen weinig Nederlanders dat werk doen. Bedrijven kunnen dan mensen uit landen zoals Polen naar Nederland halen om die aardappels te oogsten.
Ook al haalden verschillende bedrijven (vooral de kolenmijnen) gastarbeiders al eerder naar Nederland, officieel begon het zoeken naar gastarbeiders pas in 1961. Bedrijven konden vanaf de jaren vijftig niet genoeg ongeschoolde Nederlanders vinden. Doordat er zoveel geschoolde mensen waren, stegen de lonen erg snel. Hierdoor begonnen bedrijven in de jaren vijftig arbeiders te vervangen door machines. Het aanbod van ongeschoolde Nederlanders nam nog meer af, waardoor bedrijven op zoek gingen naar gastarbeiders. Ze begonnen te zoeken in landen van het Middellandse Zee gebied, zoals Spanje en Italië en later ook in het Oosten en Zuiden.
De vraag naar gastarbeiders werd steeds groter, dus nam het aantal afgegeven vergunningen vanaf 1963 snel toe. In de grafiek zie je dat het aantal gastarbeiders in 1967 opeens afnam. Dit kwam vooral door de recessie die toen aan de gang was. Toen het aantal in 1968 weer steeg, wilde de overheid meer controle. Pas als bleek dat er plaats was op de Nederlandse arbeidsmarkt, mocht er een nieuwe gastarbeider komen. Hierdoor kwamen er in korte tijd weer veel minder gastarbeiders naar Nederland, wat in 1971 ook weer in de grafiek wordt aangegeven. De bedrijven vonden de procedure die hier aan vooraf ging veel te veel tijd kosten. Daarom haalden ze op grote schaal illegalen naar Nederland, mensen die hier volgens de wet niet mogen werken. Het aantal illegalen liep snel op tot ongeveer 20.000 in het begin van de jaren zeventig. In 1973 werd het binnenhalen van illegalen gestopt en kwam er een vreemdelingenbeleid voor in de plaats.